තවත් දින 75ක් නොරොච්චෝලේ වැඩ නෑ

නොරොච්චෝලේ ගල් අගුරු බලාගාරය පූර්ණ ධාරිතාවයෙන් ජාතික විදුලි පද්ධතියට එක් කිරීමට තවත් දින 75ක පමණ කාලයක් ගත කාලයක් ගතවනු ඇතැයි මහජන උපයෝගිතා කොමිසමේ සභාපති ජනක රත්නායක මහතා පවසනවා,

ඔහු පෙන්වා දෙන්නේ ඉන්ධන මගින් විදුලි ජනනය සඳහා විශාල ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වන බවයි.

එම බලාගාරයේ දෙවන ජනන යන්ත්‍රය ඉකුත් සෙනසුරාදා සිට අක්‍රිය කෙරුණේ අනිවාර්ය නඩත්තු කටයුතු සඳහායි.

දැවැන්ත විදුලි අර්බුදයකට මැදිවී සිටින ලංකාවේ මේ වන විට දැඩි කතාබහකට ලක්ව ඇති විදුලි ව්‍යාපෘතියක් වන්නේ නොරොච්චෝලේ බලාගාරයයි.

වරින්වර විවිධ බිඳ වැටීම් මැද ඉදිරියට ඇදෙන නොරොච්චොලේ ගල් අඟුරු බලාගාරය ඉදිකිරීම 1995 දී ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ (CEB) යෝජනාවක් ලෙස ඉදිරිපත් වූවකි.

මෙහි 2007 දී ඉදිකිරීම් ආරම්භ කරනු ලැබූ අතර අදියර 3 කින් ඉදිකර 2014 සැප්තැම්බර් වන විට සම්පූර්ණ කරන ලද අතර, සම්පූර්ණ විදුලි උත්පාදනය මෙගාවොට් 900 කි.

කෙසේවෙතත්, මේ සම්බන්ධයෙන් එල්ල වී ඇති දැඩි විවේචනයක් වන්නේ ආරම්භයේ සිටම, බලාගාරය රට මත බරපතල බලපෑම් ඇති කරමින් නිතර වසා දැමීම්වලට ලක්වීමය.

සීඑම්ඊසී විසින් ඉදිකරන ලද බලාගාරයේ මේ වන විට බිඳවැටීම් 20 කට වඩා සිදුව ඇති බව සඳහන් වන අතර මේ නිසා ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය ලැබූ මූල්‍යමය පාඩුව සුළු පටු නොවේ.

2010 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී බලාගාරයේ ගින්නක් ඇති වූ අතර ගල් අඟුරු දහනයෙන් අපද්‍රව්‍ය පිටවන චිමිනියක සිරවීම හේතුවෙන් ගින්න හට ගත් බව විදුලිබල මණ්ඩලයේ නිලධාන්ගේ අදහසයි.

ගින්න ඉදිකිරීම්වලට බාධාවක් නොවුණ ද ඉන් ඇතිවූ බලපෑම සුලුපටු නොවීය. මේ පිළිබඳව විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශය ඒ දිනවල අදහස් දක්වමින් කියා සිටියේ එහිදී සිදුවූ හානිය ඉදිකිරීම්කරුවන් විසින් දරනු ලැබූ බවයි.

යළිත් 2012 ජුලි 22 වන දින බොයිලේරු අතර ජලය ගෙන යන දහස් ගණනක නලවලින් එකක ඇති වූ කාන්දුවක් හේතුවෙන් බලාගාරයේ ක්‍රියාකාරිත්වය නතර විය.එමෙන්ම , 2012 අගෝස්තු 8 වන දින විදුලි රැහැනක පැටලීමක් හේතුවෙන් ද බලාගාරයේ ක්‍රියාකාරිත්වය නතර විය.

තවත් අවස්ථාවක, 2013 ජනවාරි 29 වැනි දින විදුලි බලාගාරය එහි සැලසුම් කළ 300MW මට්ටම ඉක්මවා ගිය අතර, එය සම්පූර්ණයෙන්ම බලාගාරය වසා දැමීමට හේතු වුණා. 2014 ජනවාරි 12 වන දින බලාගාරයෙන් වාෂ්ප කාන්දුවක් අනාවරණය වූ අතර ඒ අනුව බලාගාරය දින හයක් වසා දමනු ලැබුවා.

අනතුරුව නැවත ආරම්භ කර දිනකට පසුව, මාධ්‍ය වාර්තා කළේ අලුත්වැඩියා කරන ලද කන්ඩෙන්සරයේ කාන්දුවක් අනාවරණය වී ඇති බැවින් බලාගාරය 26 වන වරටත් වසා දැමූ බවයි. මීට පෙර දින 24 තුළ ද එය අවස්ථා හතරකදී වසා දැමූ බවසඳහන් වුණා.

මෙවැනි වසා දැමීම් හේතුවෙන් විදුලිබල මණ්ඩලයට විකල්ප ඩීසල් බලශක්තිය මිලදී ගැනීම සඳහා දිනකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 3.3ක් වැය කිරීමට සිදුවීමත් සමග ලක්විජය ගල් අඟුරු බලාගාරයෙන් සිදුවන මූල්‍ය පාඩුව කොතරම් ඉහළ අගයක පවතින්නේදැයි යන්න තක්සේරු කිරීම අසීරු නැත.

2013 වසරේ මුල් මාස හය තුළ බලාගාරය දින 32 ක් සහ වසරේ දෙවන භාගයේ දින 90 ත් 100 ත් අතර කාලයක් වසා දමා ඇති බව වසා දැමීම් පිළිබඳ ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීමේදී අනාවරණය වනවා.

2014 ජනවාරි 23 වන දින එවකට විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍ය පවිත්‍රා වන්නිආරච්චි පාර්ලිමේන්තුවට ප්‍රකාශ කළේ 2011 වසරේ ආරම්භ කර දින 1086 කින් දින 271 ක් විදුලි බලාගාරය අක්‍රියව පැවති බවයි.

2014 අගෝස්තු අගදී නැවත වරක් ගැටළු මතු වූ අතර අගෝස්තු 27 වන දින ලංවිම ප්‍රකාශකයෙකු පැවසුවේ “උපකරණවල දෝෂයක්” ඒකකය 1 හි ආරක්ෂණ පද්ධතියට වැරදි සංඥාවක් යවා ඇති අතර එමගින් ඒකකය ස්වයංක්‍රීයව ක්‍රියා විරහිත වන බවයි.

සැප්තැම්බර් 16 වන දිනට නියමිත කොමිෂන් සභා දිනයට පෙර එම අවස්ථාවේ දී පරීක්ෂණ ධාවනය වෙමින් තිබූ 3 වන ඒකකය ද වසා දමන ලදී. ඒ සමගම, 2 වන ඒකකයේ විදුලි ජනක යන්ත්‍රය ද එහි ටර්බයින තලවල ගැටලුවක් හේතුවෙන් කැඩී ගොස් ඇති අතර අගෝස්තු අවසානය වන විට අලුත්වැඩියා කිරීමට තවත් දින දහයක් පහළොවක් ගත වීමට නියමිතව තිබුණා.

2015 දෙසැම්බරයේදී, බහුවිධ බලාගාර අසාර්ථක වීම හේතුවෙන් පහසුකමේ ඇති ගල් අඟුරු බලාගාර තුනම නොබැඳි බව වාර්තා වූ අතර එමෙන්ම 2016 මාර්තු මාසයේදී බලාගාරයේ ඇති වූ දැවැන්ත පද්ධති බිඳවැටීමකින් පසු පැය අටකට වැඩි කාලයක් රටටම විදුලිය විසන්ධි වුණා.

2020 අගෝස්තු මාසයේදී ද බලාගාරයේ ‘තාක්ෂණික දෝෂයක්’ හේතුවෙන් රටපුරා විදුලිය ඇනහිටීමක් සිදු වූ බව වාර්තා වුණා.

2017 පෙබරවාරි යේදී විශේෂඥ කමිටුවක් නිර්දේශ කර තිබුණද, විදුලිබල පද්ධතියට හානි වූ විට ඒකක සජීවීව තබා ගැනීමට බලාගාරයට සහායක (බාහිර) බල සැපයුම් යාන්ත්‍රණයක් නොතිබුණු අතර එසේ තිබුණි නම් එමඟින් දින තුන හතරක් බලා නොසිට ඒවා නැවත ආරම්භ කළ හැකි බව විශේෂඥ අදහසයි.

2021 දෙසැම්බරයේදී, සමහර ඉංජිනේරුවන් කියා සිටියේ ගල් අඟුරු හිඟයක් පවතින බැවින් විදුලිය විසන්ධි වන අතර අහඹු ලෙස විදුලිය කැපීම් අපේක්ෂා කරන බවයි.

මීට අමතරව, විදුලි ජනක යන්ත්‍ර දෙකක දෝෂ වර්ධනය වීඇති බවද සඳහන් කරමින්, අත්‍යවශ්‍ය නඩත්තු කටයුතු සඳහා නොරොච්චෝලේ ගල් අඟුරු බලාගාරයේ ජනක යන්ත්‍රයක් 2022 ජුනි 17 වන දින වසා දැමීමත් සමඟ නවතම වසා දැමීම පසුගියදා නිවේදනය කළා.

විදුලිබල මණ්ඩලයට අනුව, 2 ඒකකය අවම වශයෙන් දින 75 ක් ක්‍රියා විරහිත වනු ඇති අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ගල් අඟුරු බලාගාරයෙන් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට සපයනු ලබන විදුලිය 45% සිට 30% දක්වා පහත වැටෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරෙනවා.

නවතම වසා දැමීම හේතුවෙන් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට මෙගාවොට් 270ක් අහිමි වන අතර ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා තාප බලාගාර නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමට සිදුවනු ඇති.

මීට අමතරව ලබන වසරේ විදුලිය නිපදවීම සඳහා ගල් අඟුරු ආනයනය කිරීම ට ශ්‍රී ලංකාවට ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 640ක් පමණ අවශ්‍ය වන අතර එසේ නොවුනහොත් විදුලි කප්පාදු කාලසීමාව වැඩි වනු ඇති.

මේ අතර, විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍ය කංචන විජේසේකර මහතා ප්‍රකාශ කළේ ඩීසල් යොදා තාප විදුලිය නිපදවීමට මසකට ඩොලර් මිලියන 100 ක් වැය කරන බවයි.

මේ අනුව පැහැදිළි වන්නේ නොරච්චෝලේ විදුලි බලාගාරය ගැටලු ගණනාවකින් සමන්විත වන බවයි. නිතර ලෙඩ දෙන එය එමගින් සිදුකරන පාඩුව උග්‍රවන්නේ එහිදී රටට ඩීසල් මගින් නිපදවන තාප විදුලිබලය මිලදී ගැනීම සදහා මහා විශාල වියදමක් ද දරන්නට සිදුවීම නිසායි.